نتیجه ۱۷۸ مورد سؤال از وزار هیچ اطلاعی در دسترس نیست/ بیش از ۸۰ درصد مصوبات مجلس اصلاح قوانین قبلی ا

سینا کلهر درباره شاخص‌های یک نماینده خوب مجلس، گفت: گزارش‌های معاونت قوانین مجلس نشان می دهد که بیش از ۸۰ درصد قوانینی که در مجلس به تصویب می رسد اصلاح قوانین قبلی است. عمر برخی از این قوانین که اصلاح می شوند حتی به یک سال هم نمی رسد. در نتیجه مجلس درگیر دور باطلی از قانون گذاری و اصلاح همان قوانینی است که خود وضع کرده است.

وی ادامه داد: یک نمونه بسیار عجیب از این فرایند، داستان قانون تعیین تکلیف معلمان حق التدریس است. این قانون در دوم آبان ۱۳۸۸ به تصویب رسیده و هدف آن همان طور که از عنوان قانون نیز مشخص است؛ تعیین تکلیف معلمان حق التدریس بوده است.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: در ماده ۸ این قانون تصریح شده است که « از تاریخ تصویب این قانون به کارگیری هر گونه نیروی حق التدریس جدید ممنوع است» نمایندگان مجلس پس از تصویب این قانون در کمتر از ۱۰ سال ۱۱ بار این قانون را اصلاح کرده و هر بار نیز اجازه استخدام های جدید را داده اند.

وی ادامه داد: از میان ۷۰۷ طرح و لایحه ای که به مجلس دهم ارایه شده است تنها ۱۷۵ مورد آن به تصویب رسیده است. یعنی ۲۴ درصد و از این تعداد ۱۰۱ مورد لایحه و ۷۴ مورد طرح بوده است. معنای این اعداد این است که از میان قوانین تصویب شده تنها ۱۰ درصد حاصل تلاش نمایندگان مجلس بوده است. از میان ۳۸ مورد استضیاح مطرح شده تنها ۱۰ مورد پیگیری شده است که از این ۱۰ مورد ، تنها ۲ مورد منجر به رای عدم اعتماد شده است.

کلهر یادآور شد: در یکی از عجیب ترین موارد، استضیاح عباس آخوندی وزیر مسکن؛ راه و شهر سازی پس از گرفتن دوبار رای اعتماد از مجلس قبل از طرح استضیاح سوم خود استعفا داده و از مقام وزارت کنار رفته است. از نتیجه ۱۷۸ مورد سئوال از وزار و ۲۹ مورد اخطار به وزراء و ۶ مورد تحقیق و تفحص هم اطلاعی در دست نیست. به عبارت دیگر به جایی نرسیده است.

وی افزود: حال روز قوانینی که از این دالان پر و پیچ و خم گذشته و نهایی شده است نیز چندان مساعد نیست. در یکی از مشهورترین موارد، قانون تسهیل ازدواج جوانان بعد از ۱۴ سال از زمان تصویب اجرایی نشده است.

کلهر خاطرنشان کرد: گزارش‌های کارشناسی کمتر از ۲۰ درصد قوانین برنامه توسعه اجرایی می شود و دولت آشکار از اجرای حکم ماده ۲۹ قانون برنامه ششم توسعه در خصوص اعلام عمومی همه حقوق و مزایایی دریافتی از بیت المال خود داری می کند. کمیسیون تلفیق علی رغم مخالفت های نهادهای کارشناسی کلیات لایحه بودجه سال ۹۹ را به تصویب می رساند و از پیگیری پرداخت مالیات توسط ثروتمندان؛ اخذ مالیات از ثروت و مالیات پلکانی سر باز می زند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: به این ترتیب قوانینی که مهم ترین کارکرد آن ریل گذاری در کشور برای هدایت رفتارهای افراد است به گونه ای این ریل گذاری را انجام می دهد که انگیزه های تلاش و کوشش را از بین برده و زمینه های فساد را در کشور تشدید و تقویت می کند. به نحوی که انگیزه های اصلی در کشور به جای این که به سمت فعالیت های مولد دارای بازده سوق پیدا کند عملا معطوف به یافتن پیوندی با نهادهای قدرت و بهره مندی از آن به نفع شخص؛ خانواده؛ گروه و جناح سیاسی می شود. در چنین شرایطی این پرسش که شاخص یک نماینده خوب برای مجلس چیست اهمیت پیدا می کند.

وی گفت: بزرگترین چالش قانون گذاری در نظام قانون گذاری ایران معیوب بودن قوانین تصویب شده است. معیوب به این معنا که هم از جهت فرم و صورت قانونی فاقد استاندارهای قانون است و به دلیل ابهام و عدم شفافیت قوانین تصویب شده بخش زیادی از وقت مجلس صرف اصلاح قوانینی می شود که خود تصویب کرده است و بر اصلاحیه های خود نیز اصلاحیه می زند و هم از جهت استفاده از ابزارهای لازم برای تحقق اهداف یا حل مسایل معیوب است.

کلهر اظهار داشت: بسیاری از راه حل‌های مورد استفاده در قوانین فاقد پشتوانه‌های کارشناسی و علمی است و موارد متعددی از آنها نیز بارها آزموده شده و ناکارآمدی آنها به اثبات رسیده است.

وی گفت: بلیه دیگری که مجلس گرفتار آن است قانون گذاری تعلیقی است به این معنا که به جای این که قواعد و سازوکارها توسط خود مجلس تعیین شود ؛ به آیین نامه های اجرایی فرافکنی می شود و در نتیجه عملا مجلس به شکل رفع تکلیفی و رفع و رجوعی تصویب قانون را بر دوش نهاد دیگری می گذارد. حاصل کار این که در دالان های پنهان و در راهروهایی غیر شفافی که محل جولان گروههای ذینفع است قواعد و سازوکارها به نفع گروه اندک و به زیان اکثریت به تصویب می رسند و موارد بسیار اندکی از آنها در فرایند تطبیق آیین نامه ها با قوانین در تورهای نظارتی می افتند.

وی ادامه داد: در نتیجه یک نماینده خوب برای مجلس نماینده ای است که بتواند به جای قانون معیوب قانون سالم وضع کند و برای این کار باید یکسری ویژگی هایی را داشته باشد.

کلهر با بیان اینکه نماینده‌ خوب باید کارشناس باشد، اضافه کرد: هر کسی که کاندیدای مجلس شده است و گمان می کند که صلاحیت نمایندگی دارد باید بتواند به این سئوال که کارشناس چه حوزه ای است جواب روشنی بدهد. بنابراین اگر می خواهید بدانید که آیا فرد مورد نظر شما شاخص های لازم برای نمایندگی را دارد ابتدا از او بپرسید کارشناس چه حوزه ای است؟

این استاد دانشگاه یادآور شد: هر کسی که ادعا می کند که کارشناس است حداقل باید مسایل اصلی و فرعی حوزه خودش را بشناسد و بتواند آنها را تشریح کند. بنابراین می توانید از فرد مورد نظر بخواهید که مسایل حوزه تخصصی اش را بیان کرده و تشریح کند. برنامه و طرحی برای حل مشکل داشته باشد. در نتیجه از فرد مورد نظر بخواهید برنامه خودش را به صورت شفاف و آشکار برای شما بازگو کند.

وی گفت: هر کسی که ادعا می کند که کارشناس است باید تجربه سیاستگذاری و حکمرانی در حوزه خودش را بشناسد و بداند که در ۴۰ سال گذشته و یا حتی در حکومت های قبلی در این خصوص چه تصمیمات حکومتی گرفته شده و نتیجه آنها چه بوده و چه درس هایی برای حکمرانی داشته است. برای این کار می توانید از او بخواهید مهم ترین قوانین حوزه تخصصی اش را برای شما بگویید و توضیح دهد چرا علی رغم تصویب این قوانین مسایل حل نشده است.

کلهر اظهار داشت: او همچنین باید از تجربه دیگران آگاه باشد و بداند کشورها و ملت های دیگر برای حل مساله از چه روش ها و ابزارهایی استفاده می کنند و از آخرین نظریات علمی حوزه خود آگاهی داشته باشد و اصطلاحا به لحاظ علمی به روز باشد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: بنابراین می توانید از او نام چند نظریه جدید یا نظریه پرداز جدید را بپرسید تا میزان دانش نظری او را بسنجید. اگر کسی فاقد بیشتر این ویژگی ها باشد تنها ادعای کارشناسی کرده است و فاصله زیادی با کارشناس بودن دارد و به احتمال زیاد بخش زیادی از وقت خود را صرف تصویب قوانین و اصلاح آنها خواهد کرد و نتیجه کار چیزی جز قانون معیوب نخواهد بود.

وی ادامه داد: نماینده باید فلسفه سیاسی حداقلی داشته باشد. نماینده نمی تواند قانون خوب تصویب کند مگر این که طرح حداقلی از حکومت و دولت خوب؛ اقتصاد خوب؛ جامعه خوب و نظم بین المللی خوب داشته باشد و بتواند آن را برای شما توضیح دهد. در این صورت است که او می تواند ذیل طرح خودش از آینده؛ جامعه و جهان بداند که آیا قانونی که تصویب می کند به کار ساختن چنین جهانی می آید یا آن را تخریب می کند و از بین می برد.

کلهر اظهار داشت: می توانید از او بخواهید نظرش را درباره این که بهترین رژیم سیاسی چه رژیمی است و چرا بهترین رژیم است؛ نظام اقتصادی مطلوب چگونه نظامی است و چرا؛ جامعه مطلوب و نظام اجتماعی و طبقاتی در جامعه از نظر او چگونه جامعه است و در نهایت این که به نظر او نظم بین الملل مناسب چه ویژگی های باید داشته باشد را بگوید.

وی گفت: یادمان باشد که نماینده فیلسوف نیست که انتظار داشته باشیم به این سئوالات دقیق و روشن جواب دهد اما حداقل باید فلسفه ای داشته باشد و بتواند اصول اولیه آن را بیان کند. نماینده ای که فلسفه حکمرانی روشنی ندارد یعنی طرحی ندارد و کسی که طرحی نداشته باشد یعنی نمی داند نتیجه قانونی که وضع می کند چه خواهد بود و به همین خاطر به راحتی ابزار و آلت دست گروه های قدرت قرار می گیرد.

این استاد دانشگاه یادآور شد: نماینده باید شاهدی برای حرف هایش داشته باشد. اگر کسی ادعا می کند که شایستگی نمایندگی مجلس را دارد باید شاهدی برای حرف هایش ارایه کند و نشان دهد که بر اساس کدام کارنامه خود را شایسته می داند. از آنجایی که بسیاری از کاندیداها دارای سابقه اجرایی بوده و در دوره های قبل تجربه نمایندگی مجلس داشته اند می توانید از آنها بخواهید برای شما چند نمونه از کارهای مهم و اثر بخشی که داشته اند را نام ببرند.

وی گفت: مثلا از آنها بخواهید در تصویب کدام قانون؛ یا طرح اجرایی نقش داشته اند و یا کدام ایده جدی و مهم را پیگیری کرده و به نتیجه رسانده اند. می توانید مطمئن باشید که فرد مورد نظر بیشتر از آنچه بوده آورده ای نخواهد داشت.

کلهر خاطرنشان کرد: نماینده باید ویژگی‌های عمومی لازم برای فعالیت سیاسی را داشته باشد. یعنی هم به مبانی و ارزش های انقلاب اسلامی پایبند باشد و هم دغدغمند وطن باشد؛ نسبت به استقلال و پیشرفت کشور حساسیت داشته باشد و دشمنی دیرینه دشمنان داخلی و بیرونی این سرزمین را فراموش نکند، پاک دست باشد و طرفدار عدالت و شفافیت.

وی ادامه داد: از کاندیداها بخواهید اولین قانونی را که در مجلس می خواهند تصویب کنند را برای شما نام ببرند اگر این قانون چیزی غیر از قانون شفافیت آرای نمایندگان و شفافیت فرایندهای تصمیم گیری هم در مجلس و هم در هیات دولت و حتی در شورای نگهبان باشد و خلاصه به استثنای نهادهای امنیتی و نظامی همه نظام های تصمیم گیری باید شفاف و روشن باشد، اگر قانونی غیر از این مورد را نام برد بدانید که شفافیت ایده اصلی و محوری او نیست و احتمالا به قانون شفافیت رای نخواهد داد.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: مجموعه این موارد معطوف به شرایط حداقلی و اساسی است که اگر فردی فاقد این ویژگی ها باشد توانایی و مهارت لازم را برای تصویب قانون خوب که پیش شرط پیشرفت و موفقیت کشور است را نخواهد داشت.

واحد روابط عمومی

اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان